Over gele hesjes en parochiale ruimte

verscheen eerder op ROMagazine.nl

 

De gele hesjes tonen de neveneffecten aan van een globaliserende wereld waarin steden de brandpunten zijn van de economie. Of de gele hesjes een omvangrijke beweging vormen of niet is minder belangrijk dan de vraag waar die beweging heen gaat. Lijdt het tot democratisering of is hiermee de afbraak van de democratie begonnen? Daniel Cohn-Bendit, een van de architecten van de democratiseringsgolf van na 1968 is hierover stellig: “Wij vochten tegen een generaal die de macht had [De Gaulle], de gele hesjes willen een generaal aan de macht helpen.” Het is halszaak de oorzaak van de onvrede te achterhalen en wij als ruimtelijke ordenaars moeten nagaan welke ruimtelijke condities aan het ongenoegen hebben bijgedragen. Want de onvrede is gegrondvest op de tegenstelling stad en landelijke periferie. In de jaren ’70 van de vorige eeuw raakten de steden uit de gratie vanwege een suburbaniserende economie, dankzij de auto bijna direct gevolgd door een suburbaniserende bevolking. Het hielp ook nog eens dat de landelijke overheden beide processen stimuleerde.

Nu is er een economisch urbanisatieproces zichtbaar, alweer gevolgd door de bevolking die nu massaal naar de stad trekt. Alleen, de overheid lijkt deze twee processen (nog) niet ten volle te ondersteunen. Misschien ligt hier wel de diepere oorzaak van bovengenoemde maatschappelijke confrontatie. Om electorale en soms romantische redenen wordt de periferie met kunst en vliegwerk overeind gehouden. In het rampzaligste geval met veel asfalt om de regio te ontsluiten en veel geld om stervende industrietakken overeind te houden. Investeer in stedelijke verdichting, toegankelijke woningmarkten, gemengde stadsdelen en uitstekend openbaar vervoer, zou wat mij betreft een ruimtelijk advies aan Macron en Rutte zijn.

Een ander minder aan het oppervlak liggend en minder politiek correct probleem kwam mij en passant ter ore tijdens een gesprek met een docente aan een ‘zwarte’ middelbare school in een van de stedelijke achterstandswijken in ons land. Ik schrok ervan, en ben nog steeds beduusd. Of het een omvangrijke ontwikkeling is of niet is minder belangrijk dan de vraag waar die heen gaat.

Wat was er aan de hand? Het gesprek ging over het heroriënteren op de arbeidsmarkt van de docente. Ze had na jaren bevredigend leraarschap een nieuwe uitdaging nodig, en of wij goede tips hadden. Zou bijvoorbeeld het werken bij de gemeente niet iets voor haar zijn? Het was een vrolijk gesprek totdat een van ons vroeg wat nou precies de reden was voor haar changement de decor. Na lang aandringen sloeg haar antwoord in als een bom. Sinds enkele jaren gaven jongens met een moslimachtergrond haar geen hand meer. Het aantal jongeren dat dit deed nam met de jaren toe. Sinds twee jaar merkte ze dat ze haar overwicht op steeds meer klassen met voornamelijk islamitische kinderen kwijt raakte. Dat ontnam haar de energie. We waren, als gezegd, beduusd. Een jonge docent geeft er de brui aan om een reden die we tot dan nog niet gehoord hadden.

Wat moeten wij als ruimtelijke ordenaars hier mee? Veel! Positieve tolerantie ontstaat als gevolg van menging in de openbare ruimte en in openbare gelegenheden (als scholen). Dominantie van een enkele groep (“white, native and protestant”, culturele elite, studenten of moslims) verkleuren openbare plekken tot parochiale ruimtes, waarin de mores van die ene groep dwingend overheersen. Daarvoor zijn gemengde woon-werkmilieus met een gemengde bevolkingsopbouw essentieel.

Frustrerend is dat sommige academische onderzoeken sociale menging in twijfel trekken: “men komt toch niet bij elkaar over de vloer!” Maar men komt pas bij elkaar over de particuliere vloer als men elkaar in het publieke domein de weg vraagt.


Monique.Amkreutz schreef:

Jaren geleden woonde ik nog in Heerlen. Toen al wist je dat het maankwartier er koste wat kost zou moeten komen. Lang voordat de crisis begon. Een prestige kwestie? Laten we hopen dat het Heerlen een stapje verder brengt. Ik betwijfel het!

André schreef:

Weet je Monique, als je niets doet gebeurt er ook niets…

Het helpt natuurlijk geen mallemoer om een deels leegstaand megaproject in een stad met bovenmatig veel laagstand te bouwen, wat gespeend is van functionaliteit en stedenbouwkundige kwaliteit. Huisman een architect? Alsof je Sven Cramer opstelt als spits van Barcelona Football Club………Doordrenkt van prestige, dit overbodige plan. Verder zal dat Mijnwater als energiemonopolie ook niet echt helpen. Pure geldverkwisting!

Komt nog bij dat de ontsluiting met de zuidzijde van de stad er niet komt omdat de beoogde hotelbelegger geen cent te makken heeft en het als doorverkoopobject heeft aangekocht met een lege B.V..

Amsterdam is uniek om zijn scheggen en wordt daar terecht voor geprezen. Niet aan morrelen zou ik zeggen. Of volkstuinen daar in thuishoren is inderdaad een terechte vraag. Maar dat betekent toch niet dat je die ruimte direct moet volbouwen? Natuurlijk blijft Groengebied Amstelland om de hoek liggen, maar toch ook weer iets verder en de verbinding wordt weer zwakker. Een groene Scheg die tot diep de bebouwing van Amsterdam in loopt heeft ongekende waarden. Toen ik in de Afrikaander buurt woonde kon ik langs de Amstel binnen tien minuten naar een boer fietsen voor verse melk. Onderweg reed ik door het groen en vergat de drukte van de stad terwijl ik de weidevogels hoorde. Amsterdam een stad die verbonden is met de veenweiden er omheen. Onbetaalbaar. Probeer dat beeld in stand te houden.

e van hagen schreef:

Zou je niet eerst eens gaan kijken voor je dit soort dingen over Amstelglorie schrijft? 40% van het park is openbaar, het heeft reeds meerdere buurtfuncties en of het natuur is?? Ga eens kijken.

Harrie schreef:

U draait de zaken om: De buurten rond de Van Woustraat zijn geen succes “dankzij de drukte van de Van Woustraat”, maar “ondanks de drukte van de Van Woustraat”.

Joop Moes schreef:

Als je op de kaart de groene scheg bekijkt zie je dat in de loop van vele jaren de groene scheg langzaamaan is opgeknabbeld (Overamstel 1 en Amstelkwartier).. Amstelglorie is nu met het Oeverbos de kop van de Amstelscheg geworden. Die kop afhakken is een doodzonde. Ook doet de stelling afbreuk aan de sociale functie van het volkstuinieren dat daar al 65 jaar plaats vindt en de populariteit van de bevolking (want de wachtlijst is met zo groot als het aantal tuinen). Dus afblijven van Amstelglorie.

Ja, de natuur met biodiversiteit in de Amstelscheg is inderdaad niet zo maar vervangbaar, zeker niet door een monotoon strookje kaalgeschoren gras evenwijdig aan de Amstel zoals op de foto hierboven te zien is.

Dat de Van Woustraat/Rijnstraat in bovenstaande tekst wordt bejubelt als prettige rustige voorbeeldstraat is mij een raadsel. De verkeerssituatie is zo problematisch dat de gemeente Amsterdam deze straat al jaren aan het verbeteren is. Het is een drukke straat met een tram en veel soorten verkeer. Tot de Utrechtsebrug is de straat onderdeel van Plus net fiets en over de brug Plus net auto.

Ik mis onderbouwing van de bewering dat het Volkstuincomplex Amstelglorie een rare groene vlek zou zijn.

J. Bret schreef:

Wat ik mij afvraag is waarom er niet rondom de volkstuin parken wordt gebouwd. Je kan de complexen iets meer als een park inrichten met hier en daar een verblijfruimte en ze als park incorporeren. Jeanine Bret.

Willem Boterman schreef:

Mooi Jos, ik heb ook van Jacques’ colleges genoten.

Agnes schreef:

Over Heerlen gesproken.
Toevallig een stukje station gezien… Verbaasd verwonderd!!!
Niet veel tijd.maar kwam bewust
een keer terug om te kijken.
En was erg onder de indruk over
Zo veel schoonheid prachtig.
Ging zitten op het oude café dat er mooi verzorgd uit zag, en genoot, al pratende met enkele toevallige medebewonderaars.
Daarna wandelend door de straat
Waar etalages en niets er verzorgd uit zag waar een onderneemster mij bijna kwaad
aan keek om dat ik het waagde
Het station mooi te vinden.
Dat was 2019 20 ik weet niet hoe het nu is???
Maar ik hoop nog vaak zoiets moois te zien wat m’n hart raakt.


Geef een reactie

Uw e-mail adres wordt niet gepubliceerd