Twee weken geleden las ik op mijn smartphone in het zonnetje op een terras in een park dat de Amsterdamse wethouder Choho 20 miljoen uit gaat trekken om de parken in de stad de uitstraling te geven die bij onze metropool hoort. Een diepe buiging voor collega’s van mij die de afgelopen maanden keihard gewerkt hebben aan de Agenda Groen die nu met succes is gelanceerd. En laten we wel wezen, de resultaten van het recente Grote Groenonderzoek uit 2013 hebben zo ook hun steentje bijgedragen aan het besef dat een groene stad een vestigingsconditie van de eerste orde is! “Choho gaat zelfs onderzoeken of er een nieuw stadspark aangelegd kan worden. Beoogde locaties zijn onder meer het Marineterrein, de Schinkelhoek en het gebied ten noorden van het Westerpark”. Prachtig! “Daarnaast krijgen het Rembrandtpark, het Martin Luther Kingpark en de Noordoever van de Sloterplas een opknapbeurt”. Uitstekend: de juiste ingreep op de juiste plek op het juiste moment!! “De populaire parken moeten zo worden ingericht dat ze grote bezoekersaantallen beter aankunnen”. We kunnen aan de bak. Het wordt feest!

Het belang dat het Amsterdamse gemeentebestuur hecht aan groen in de stad en de daadkracht die hierop volgt mag als een groot voorbeeld voor andere Nederlandse gemeenten gezien worden. Dat belang komt niet alleen voort uit verwijzingen naar gezondheid en natuur, maar de laatste jaren met name vanwege het feit dat groen een noodzakelijke voorwaarde voor het economisch succes van een kennisstad is.

Maar: bald himmelhoch jauchzend, bald zu Tode betrübt….. Want wat is er aan de hand? Ik schrok diezelfde week van een presentatie over participatie van de lokale bevolking bij de ondertunneling van de Gaasperdammerweg in het roemruchte zuidoostelijke deel van Amsterdam. Met die presentatie was niks mis, integendeel, maar en passant werd vermeld dat er boven op de tunnel een nieuw park komt. EEN NIEUW PARK??!!

Is het wel verstandig dat in een gebied dat drie grote parken kent die marginaal bezocht worden (het Bijlmerpark kende ondanks een forse opknapbeurt een dalend bezoekersaantal), omgeven is door maar liefst twee regionale groengebieden en dooraderd met ontelbare lege groenstroken, een extra park wordt aangelegd? Zit Zuid-Oost daar op te wachten? Tsja, al ruim tien jaar geleden besloten….. Waar Zuid-Oost juist mee geholpen is, is schaarste te creëren in groen. Hoe schaarser een product, hoe groter de waarde ervan. Bovendien, de kwaliteit van het groen wordt mede bepaald door de kwaliteit van de directe omgeving. En niet andersom. Dat leerde Jane Jacobs ons in 1961 al, en dat is de strekking van de drie Grote Groenonderzoeken die we sinds 1996 gehouden hebben. Het is allemaal keurig beschreven en gerapporteerd, en bovendien gepubliceerd in talloze vakbladen. Het succes van het Westerpark en Vondelpark is een gevolg van het succes van de verdichtende stad, waar verschillende soorten mensen om verschillende redenen en op verschillende momenten van de dag gebruik maken van de openbare ruimte. Dus stevige verdichting lijkt meer op zijn plaats.

Hoe kan het dan dat er nog steeds planologen, stedenbouwkundigen en ontwerpers zijn die openbare ruimte als een tweedimensionaal vlak zien dat je ‘leuk’ moet inrichten? Openbare ruimte is veel meer dan dat. Het gaat om mensen die functies dragen die gehuisvest zijn in panden die de wanden van plein, straat of park vormen. Kortom, openbare ruimte is de optelsom van mensen, functies, vastgoed en open ruimte. In die volgorde! De economische en sociale componenten van de openbare ruimte zijn belangrijker dan de fysieke inrichtingselementen. Hoe groter de variatie in groepen mensen en hoe groter de verscheidenheid in functies, des te succesvoller de openbare ruimte zal zijn.

Met het toevoegen van een groene vlakte aan een uitgestrekte groene vlakte voeg je allesbehalve kwaliteit toe aan Zuid-Oost, laat staan het Amsterdamse groen. Zuid-Oost heeft veel meer mensen nodig, geen parken.