Laat die gentrifiers maar komen

Laat die gentrifiers maar komen!

(verscheen eerder op www.stadslevenamsterdam.nl)

Ask the local gentry, and they will say it’s elementary

Frank Sinatra (Sammy Cahn)

Binnen de stadssociologie en –geografie is er geen term zo beladen als gentrification. De voor- en tegenstanders beschuldigen elkaar van politieke correctheid respectievelijk elitair marktdenken. De scheidslijn wordt grotendeels gevormd door academisch actief aan de ene, en werkzaam in de beleidssfeer aan de andere kant. Verdere inkleuring is mogelijk door ‘rood’ (politiek links) voor tegenstanders, en ‘niet rood’ voor de andere groep. En eigenlijk kun je ook een indeling maken naar wandelaars en niet-wandelaars. De niet-wandelaars bedenken de realiteit, de wandelaars zien de realiteit.

De voordelen van gentrification

Waarom is gentrification slecht? Simpel: de hippe, hoog opgeleide en veelal op de stad georiënteerde jongeren verdrijven de arme sloeber uit zijn woning en bezoeken diens buurtkroeg niet zodat deze vervangen wordt door de zoveelste yuppen-koffietent of lounge bar.

Waarom is gentrification goed? Omdat bovenstaande redenering daadwerkelijk te simpel is. De academische tegenstanders beroepen zich vooral op Angelsaksische literatuur die tot voor kort inderdaad schrijnende voorbeelden van verdringing aan het licht bracht. Maar zelfs in de VS blijkt in de recente re-urbanisatie geen sprake meer te zijn van verdringing (The Economist, 21 februari 2015). Mensen blijven in de stad. Ze trekken de stad niet meer uit, ook niet als er sprake is van gezinsuitbreiding. En die blijvers zijn vandaag de dag inderdaad hoog opgeleid. De stad kent een economische transitie, haar bevolking verandert, het voorzieningenprofiel past zich daarop aan.

Jos Gadet 1

In Nederland is bovendien sprake van stevige huurbescherming. Daarbij komt dat bij renovatie van aantrekkelijke locaties in de stad een deel van de oorspronkelijke bevolking  (vuistregel ongeveer 25 procent) van de gelegenheid gebruik maakt om te verhuizen. Vrijwillig, en deels gefinancierd door de renoverende ontwikkelaar (meestal woningcorporaties) en de overheid: They take the money and run.

Niet gentrification, maar ruimtelijke concentratie van armoede is het probleem

De stad is economisch en sociaal zo aantrekkelijk geworden dat mensen zich verdringen om woningen die in een gemengd centrummilieu liggen. Dat stuwt de prijzen op, en prijst de minder draagkrachtigen uit de markt. Dat is zeker waar. Maar betekent dit dat we de gentrifiers de toegang tot aantrekkelijk woonmilieus dan maar moeten ontzeggen, of dat we simpelweg meer centrumstedelijke en dus gemengde woon-werkomgevingen moeten realiseren? En om u te helpen het antwoord te formuleren: dat laatste is mogelijk (zie de recente Plan Amsterdam #2-2015: Designing the 21st Century City.

Gentrification biedt naast een (vaak particuliere) investering in de kwaliteit van de stad nog andere voordelen. Het creëert  banen, de mondigheid van de buurt wordt vergroot, WOZ-waarden stijgen waardoor de OZB-inkomsten voor de stad toenemen, en het draagvlak voor voorzieningen verruimt. Kortom, om de voormalige New Yorkse burgemeester Bloomberg te citeren: Gentrifiers pay the bills!

Jos Gadet 2

Nee, niet gentrification is het probleem, maar de ruimtelijke concentratie van armoede. Laten de academici, ruimtelijke ordenaars en bestuurders daar eens een fiks robbertje over vechten. Hoezeer Michael Sorkin in zijn prachtige Twenty Minutes in Manhattan ook fulmineert tegen gentrification, in tegenstelling tot vele tegenstanders verliest hij niet uit het oog dat ‘the real problem is not who inhabits the gentrified environment … but who is left out of the mix”!


Monique.Amkreutz schreef:

Jaren geleden woonde ik nog in Heerlen. Toen al wist je dat het maankwartier er koste wat kost zou moeten komen. Lang voordat de crisis begon. Een prestige kwestie? Laten we hopen dat het Heerlen een stapje verder brengt. Ik betwijfel het!

André schreef:

Weet je Monique, als je niets doet gebeurt er ook niets…

Het helpt natuurlijk geen mallemoer om een deels leegstaand megaproject in een stad met bovenmatig veel laagstand te bouwen, wat gespeend is van functionaliteit en stedenbouwkundige kwaliteit. Huisman een architect? Alsof je Sven Cramer opstelt als spits van Barcelona Football Club………Doordrenkt van prestige, dit overbodige plan. Verder zal dat Mijnwater als energiemonopolie ook niet echt helpen. Pure geldverkwisting!

Komt nog bij dat de ontsluiting met de zuidzijde van de stad er niet komt omdat de beoogde hotelbelegger geen cent te makken heeft en het als doorverkoopobject heeft aangekocht met een lege B.V..

Amsterdam is uniek om zijn scheggen en wordt daar terecht voor geprezen. Niet aan morrelen zou ik zeggen. Of volkstuinen daar in thuishoren is inderdaad een terechte vraag. Maar dat betekent toch niet dat je die ruimte direct moet volbouwen? Natuurlijk blijft Groengebied Amstelland om de hoek liggen, maar toch ook weer iets verder en de verbinding wordt weer zwakker. Een groene Scheg die tot diep de bebouwing van Amsterdam in loopt heeft ongekende waarden. Toen ik in de Afrikaander buurt woonde kon ik langs de Amstel binnen tien minuten naar een boer fietsen voor verse melk. Onderweg reed ik door het groen en vergat de drukte van de stad terwijl ik de weidevogels hoorde. Amsterdam een stad die verbonden is met de veenweiden er omheen. Onbetaalbaar. Probeer dat beeld in stand te houden.

e van hagen schreef:

Zou je niet eerst eens gaan kijken voor je dit soort dingen over Amstelglorie schrijft? 40% van het park is openbaar, het heeft reeds meerdere buurtfuncties en of het natuur is?? Ga eens kijken.

Harrie schreef:

U draait de zaken om: De buurten rond de Van Woustraat zijn geen succes “dankzij de drukte van de Van Woustraat”, maar “ondanks de drukte van de Van Woustraat”.

Joop Moes schreef:

Als je op de kaart de groene scheg bekijkt zie je dat in de loop van vele jaren de groene scheg langzaamaan is opgeknabbeld (Overamstel 1 en Amstelkwartier).. Amstelglorie is nu met het Oeverbos de kop van de Amstelscheg geworden. Die kop afhakken is een doodzonde. Ook doet de stelling afbreuk aan de sociale functie van het volkstuinieren dat daar al 65 jaar plaats vindt en de populariteit van de bevolking (want de wachtlijst is met zo groot als het aantal tuinen). Dus afblijven van Amstelglorie.

Ja, de natuur met biodiversiteit in de Amstelscheg is inderdaad niet zo maar vervangbaar, zeker niet door een monotoon strookje kaalgeschoren gras evenwijdig aan de Amstel zoals op de foto hierboven te zien is.

Dat de Van Woustraat/Rijnstraat in bovenstaande tekst wordt bejubelt als prettige rustige voorbeeldstraat is mij een raadsel. De verkeerssituatie is zo problematisch dat de gemeente Amsterdam deze straat al jaren aan het verbeteren is. Het is een drukke straat met een tram en veel soorten verkeer. Tot de Utrechtsebrug is de straat onderdeel van Plus net fiets en over de brug Plus net auto.

Ik mis onderbouwing van de bewering dat het Volkstuincomplex Amstelglorie een rare groene vlek zou zijn.

J. Bret schreef:

Wat ik mij afvraag is waarom er niet rondom de volkstuin parken wordt gebouwd. Je kan de complexen iets meer als een park inrichten met hier en daar een verblijfruimte en ze als park incorporeren. Jeanine Bret.

Willem Boterman schreef:

Mooi Jos, ik heb ook van Jacques’ colleges genoten.

Agnes schreef:

Over Heerlen gesproken.
Toevallig een stukje station gezien… Verbaasd verwonderd!!!
Niet veel tijd.maar kwam bewust
een keer terug om te kijken.
En was erg onder de indruk over
Zo veel schoonheid prachtig.
Ging zitten op het oude café dat er mooi verzorgd uit zag, en genoot, al pratende met enkele toevallige medebewonderaars.
Daarna wandelend door de straat
Waar etalages en niets er verzorgd uit zag waar een onderneemster mij bijna kwaad
aan keek om dat ik het waagde
Het station mooi te vinden.
Dat was 2019 20 ik weet niet hoe het nu is???
Maar ik hoop nog vaak zoiets moois te zien wat m’n hart raakt.


Geef een reactie

Uw e-mail adres wordt niet gepubliceerd