Flitsbezorging als voorbode van vitale buurten?
(verscheen 18 februari 2022 op romagazine.nl)
De kenniseconomie is een stedelijke economie, die zich, naast behoefte aan een hoge mate van interactie, kenmerkt door enorme beweeglijkheid en (digitale) innovaties. De stad is bijgevolg ook nog eens het laboratorium waar deze innovaties getoetst worden. In de corona-pandemie heeft dit laboratorium vele keuzemogelijkheden aan de stadsbewoners geopenbaard, die zich deze op hun beurt niet zo gemakkelijk meer laten ontnemen.
Flitsbezorging heeft zich tijdens de pandemie een opmerkelijke weg in het stedelijk leven gekerfd
Flitsbezorging bijvoorbeeld heeft zich tijdens de pandemie een opmerkelijke weg in het stedelijk leven gekerfd. In quarantaine krijgt de stedeling binnen tien minuten zijn boodschappen thuisbezorgd, in de lockdown werden koude biertjes en prosecco met wat kaas en andere snacks in no time in het park afgeleverd, gebrek aan drank of spijs tijdens een privéfeestje is na een belletje binnen tien minuten verleden tijd. Zeker onder jongere huishoudens is flitsbezorging tot dagelijkse routine geworden.
Flitsbezorging is een disruptor, en niet alleen in economische termen. Ttraditionele detailhandel en manieren van boodschappen bezorgen staan onder druk. Ook sociaalruimtelijk zijn de gevolgen vervreemdend. Geluidsoverlast, verkeersonveiligheid, afsnoepen openbare ruimte en inperken sociale cohesie zijn de meest genoemde.
Is flitsbezorging een lang leven beschoren? Dat hangt uiteindelijk van de consument af, maar aan de omvang van het achterliggende durfkapitaal zal het niet liggen. Toch ligt er ook een bedreiging op de loer. Het businessmodel is: in ultrakorte tijd goedkopere producten bij klanten thuisbezorgen. De eerste vereiste is een veelheid aan flitskoeriers die tegen marginale vergoeding hun werk verrichten. Maar in de huidige oververhitte arbeidsmarkt is het moeilijk om aan koeriers te komen, die op hun beurt veel meer loon of andere kostenvergoeding kunnen eisen. Momenteel is het een instabiel verdienmodel.
Een tweede vereiste is vestiging op een locatie met zeer veel ‘vragers’ binnen tien minuten fietsafstand. Daarmee is verzet tegen de sociaalruimtelijke overlast bijna gegarandeerd. Daarentegen creëren flitsbezorgers banen in een heel breed segment: van hightech tot gemakkelijke instapbanen voor jongeren en andere starters op de arbeidsmarkt.
Hoe kan een lokale overheid omgaan met flitsbezorgers? De eerste is simpelweg verbieden. Flitsbezorging is moeilijk te ordenen binnen de huidige bedrijvenregistratie. Daarom past het per definitie niet in huidige bestemmingsplannen. Is dit een reële oplossing? Om overlast te vermijden zeker, maar velen wijzen erop dat deze economische activiteit als servicevoorziening en uitvloeisel van de nieuwe, digitale economie moeilijk valt tegen te houden. Bovendien heeft de consument met deze mogelijkheid kennisgemaakt en zal dit in een plek geven in zijn verbrede set aan keuzemogelijkheden. Daarnaast, er worden banen gecreëerd!
Een tweede mogelijkheid is om de negatieve uitwassen te voorkomen. Als de overheid tot nieuwe bestemmingsplannen of bedrijfsregistraties komt, en als zij flitsbezorging vergunningplichtig maakt, dan kunnen er eisen aan de ondernemer worden gesteld. Dat zijn bijvoorbeeld het inpandig parkeren van fietsen, het transparant maken van de bedrijfsramen en het zelfstandig reguleren van geluidsoverlast.
Waarom flitsbezorging niet aanwenden om andere stedelijke problemen op te lossen of kansen te benutten, zoals winkelleegstand en monofunctionele buurten?
Een derde optie is om flitsbezorging aan te wenden om andere stedelijke problemen op te lossen of kansen te benutten, zoals winkelleegstand en monofunctionele buurten. In de leergang Nieuwe Wibaut van Gemeente Amsterdam zijn alvast wat voorstellen gedaan. Zo zouden flitsbezorgers vaste buurten kunnen krijgen, wat zorgt voor extra ogen en oren in de buurt. Met een meldingsapp kunnen ze direct meldingen doorgeven aan de gemeente over de openbare ruimte, veiligheid etc. Interessant is de doneerknop. Bestellers kunnen bij elke bestelling doneren aan een buurtfonds waaruit zaken bekostigd worden voor de buurt zoals buurtfeesten en bloembakken. Het flitsbezorgplatform draagt hier een bepaald percentage aan bij. Het bedrijf kan een wachtruimte voor bezorgers inrichten, zodat deze niet op straat hoeven rond te hangen. Deze ruimte zou ook een buurtfunctie (koffie, buurtinfo) kunnen vervullen. Mensen die moeilijk ter been zijn hebben met flitsbezorging een ontlastende voorziening om de hoek. De buurtcohesie kan door dit alles toenemen. In achterstandswijken kan flitsbezorging een eerste mogelijkheid zijn de arbeidsmarktparticipatie van jongeren te bevorderen.
Impliciet wierp de oprichter van Gorilla’s, een flitsbezorger, in een recente Tegenlicht (VPRO) uitzending licht op een hernieuwd ‘buurtconcept’. Het idee voor zijn bedrijf deed hij op bezoek bij zijn grootouders in Turkije op. Zij lieten hun boodschappen door buurtwinkels bezorgen door hun wensen simpelweg vanuit het raam van hun woning over te brengen naar de ondernemers op straat. Die traditionele nabijheid van alledaagse voorzieningen bracht hem op het idee. Wellicht dat flitsbezorging, met wat hulp van de overheid, een aanzet is traditionele buurten in een 21ste-eeuws jasje te presenteren. De 15 minuten-stad een stapje dichterbij?
Het helpt natuurlijk geen mallemoer om een deels leegstaand megaproject in een stad met bovenmatig veel laagstand te bouwen, wat gespeend is van functionaliteit en stedenbouwkundige kwaliteit. Huisman een architect? Alsof je Sven Cramer opstelt als spits van Barcelona Football Club………Doordrenkt van prestige, dit overbodige plan. Verder zal dat Mijnwater als energiemonopolie ook niet echt helpen. Pure geldverkwisting!
Komt nog bij dat de ontsluiting met de zuidzijde van de stad er niet komt omdat de beoogde hotelbelegger geen cent te makken heeft en het als doorverkoopobject heeft aangekocht met een lege B.V..
Amsterdam is uniek om zijn scheggen en wordt daar terecht voor geprezen. Niet aan morrelen zou ik zeggen. Of volkstuinen daar in thuishoren is inderdaad een terechte vraag. Maar dat betekent toch niet dat je die ruimte direct moet volbouwen? Natuurlijk blijft Groengebied Amstelland om de hoek liggen, maar toch ook weer iets verder en de verbinding wordt weer zwakker. Een groene Scheg die tot diep de bebouwing van Amsterdam in loopt heeft ongekende waarden. Toen ik in de Afrikaander buurt woonde kon ik langs de Amstel binnen tien minuten naar een boer fietsen voor verse melk. Onderweg reed ik door het groen en vergat de drukte van de stad terwijl ik de weidevogels hoorde. Amsterdam een stad die verbonden is met de veenweiden er omheen. Onbetaalbaar. Probeer dat beeld in stand te houden.
Zou je niet eerst eens gaan kijken voor je dit soort dingen over Amstelglorie schrijft? 40% van het park is openbaar, het heeft reeds meerdere buurtfuncties en of het natuur is?? Ga eens kijken.
U draait de zaken om: De buurten rond de Van Woustraat zijn geen succes “dankzij de drukte van de Van Woustraat”, maar “ondanks de drukte van de Van Woustraat”.
Als je op de kaart de groene scheg bekijkt zie je dat in de loop van vele jaren de groene scheg langzaamaan is opgeknabbeld (Overamstel 1 en Amstelkwartier).. Amstelglorie is nu met het Oeverbos de kop van de Amstelscheg geworden. Die kop afhakken is een doodzonde. Ook doet de stelling afbreuk aan de sociale functie van het volkstuinieren dat daar al 65 jaar plaats vindt en de populariteit van de bevolking (want de wachtlijst is met zo groot als het aantal tuinen). Dus afblijven van Amstelglorie.
Ja, de natuur met biodiversiteit in de Amstelscheg is inderdaad niet zo maar vervangbaar, zeker niet door een monotoon strookje kaalgeschoren gras evenwijdig aan de Amstel zoals op de foto hierboven te zien is.
Dat de Van Woustraat/Rijnstraat in bovenstaande tekst wordt bejubelt als prettige rustige voorbeeldstraat is mij een raadsel. De verkeerssituatie is zo problematisch dat de gemeente Amsterdam deze straat al jaren aan het verbeteren is. Het is een drukke straat met een tram en veel soorten verkeer. Tot de Utrechtsebrug is de straat onderdeel van Plus net fiets en over de brug Plus net auto.
Ik mis onderbouwing van de bewering dat het Volkstuincomplex Amstelglorie een rare groene vlek zou zijn.
Wat ik mij afvraag is waarom er niet rondom de volkstuin parken wordt gebouwd. Je kan de complexen iets meer als een park inrichten met hier en daar een verblijfruimte en ze als park incorporeren. Jeanine Bret.
Over Heerlen gesproken.
Toevallig een stukje station gezien… Verbaasd verwonderd!!!
Niet veel tijd.maar kwam bewust
een keer terug om te kijken.
En was erg onder de indruk over
Zo veel schoonheid prachtig.
Ging zitten op het oude café dat er mooi verzorgd uit zag, en genoot, al pratende met enkele toevallige medebewonderaars.
Daarna wandelend door de straat
Waar etalages en niets er verzorgd uit zag waar een onderneemster mij bijna kwaad
aan keek om dat ik het waagde
Het station mooi te vinden.
Dat was 2019 20 ik weet niet hoe het nu is???
Maar ik hoop nog vaak zoiets moois te zien wat m’n hart raakt.
Jaren geleden woonde ik nog in Heerlen. Toen al wist je dat het maankwartier er koste wat kost zou moeten komen. Lang voordat de crisis begon. Een prestige kwestie? Laten we hopen dat het Heerlen een stapje verder brengt. Ik betwijfel het!